News
A grubu beta hemolitik streptokoklar, bakteri türü mikroorganizmalardır. Özellikle kış aylarında kapalı ortamlarda bir arada bulunan insanlarda boğaz iltihaplanmalarına neden olurlar. Streptokoklar, solunum yollarından havayla çıkan damlacıkların insandan insana geçmesiyle bulaşırlar. En sık 5-15 yas arasındaki çocuklarda hastalık yaparlar.
Belirti ve Bulguları:
Boğaz ağrısı ve ateşi olan çocukların yaklaşık %10’unda A Grubu Beta hemolitik streptokok iltihabi vardır. Muayene sırasında boğazda ve bademciklerde kızarıklık görülmesi durumunda çok büyük ihtimal ile bu durumun sorumlusu virüsler olabileceği gibi boğaz kültürü alınması gerekli olacaktır. Bademciklerde beyaz plaklar ile giden bir klinik durum ile karşılaşılır ise çok büyük ihtimal ile A Grubu Beta hemolitik streptokokların sebep olduğu bir durumdur. EBV olarak bilinen öpücük hastalığının seyrinde de bademcikler üzerinde beyaz plaklar görülebilir. Hekim muayenesi ile kolayca tanı konulabileceği gibi ihtiyaç durumunda kan testleri ile de desteklenmesi gerekir.
Boğazı iltihaplanması olan tonsilit nedeniyle çocuğun yutkunması ve beslenmesi güçleşir. Streptokok bakterilerinin etken olduğu klinik durumlarda çocukların ateşi genellikle 38°C’den yüksektir; titremeler, vücutta ağrılar ve iştahsızlık olur. Birlikte karin ağrısı, bulantı ve kusma gibi karin belirtileri de bulunabilir. Bakıldığında bademcikler ve boğazda kızarıklık, sislik ve beyaz plaklar görülür. Alt çene kemiğinin kösesinde ve boyunda lenf bezleri sismiş olabilir.
Bazen streptokok iltihaplarında, mikropların salgıladığı toksinler deride yaygın kızarık bir döküntüye neden olur. Bu durumda hastalığın adi “kızıl”dır ve genellikle boğaz iltihabinin 2.gününden 6.gününe kadar sürer. Tedavi edilmeyen veya yetersiz tedavi edilmiş streptokok iltihapları, nadiren ateşli romatizma adi verilen ve kalp romatizması ile eklem iltihaplarına neden olabilen bir hastalığa da yol açabilirler. A Grubu Beta hemolitik streptokok iltihaplarının bir diğer nadir komplikasyonu da, hastalığın başlangıcından 2-3 hafta sonra ortaya çıkabilen böbrek iltihabıdır. Yine ender görülen bir durum da A grubu beta hemolitik streptokokların beyin dokularına verdiği zarardır. Sydenham koresi olarak adlandırılan istemsiz hareketler ile giden bu gibi kinik durumlarda özel tedaviler gereklidir. Streptokoklar ayrıca sinüzit, orta kulak enfeksiyonu, zatürre ve deri iltihaplarına da neden olabilirler.
Hastalığın Önlenmesi:
Streptokoklara bağlı boğaz iltihaplarını önlemenin kesin bir yöntemi yoktur. En güvenli yol, evde boğaz iltihabi olan bir kişi varsa, bu kişiyle çok yakin temasta bulunmamak ve genel temizlik kurallarına dikkat etmektir. Bazı kişiler, özellikle de çocuklar, kendilerinde hiçbir hastalık belirtisi olmadan streptokok mikrobunun taşıyıcısı olabilirler. Okul çağındaki çocukların yaklaşık %5-15’inde taşıyıcılık görülebilir.
Hastalığın Süresi :
A Grubu Beta hemolitik streptokok iltihaplarının inkubasyon dönemi (bulaşma ile hastalık oluşma arasında geçen süre) genellikle 7-10 gündür. Boğaz iltihaplarında ateş genellikle 5 gün içinde düşer, bunu takiben boğaz şikâyetleri de azalır. Şikâyetler geçse bile ağızdan alınan antibiyotik tedavisi 10 günde tamamlanmalıdır. Eğer belirtiler düzelmişse ve ateş yoksa antibiyotik tedavisinin başlanmasını takibenden 48. saatten sonra çocuk okula gidebilir. Şikâyetler kısa sürede kaybolsa bile, ağızdan alınan ilaçlar doktor tarafından önerilen süre ve dozda kullanılmaya devam edilmelidir.
Evde Uygulanabilecek Tedavi:
Eğer çocuk boğaz ağrısı nedeniyle yemek yemekte güçlük çekiyorsa yumuşak veya sıvı gıdaları tercih edilmelidir. Bol sıvı almasını (su, meyve suları, vs.) ve istirahat etmesini tavsiye edilir. Oda havasının nemlendirilmesi, çocuğun boğaz şikâyetlerini azaltacaktır. Eğer boyunda ağrılı lenf bezi sislikleri varsa, boyuna nemli ve ılık bir havlu koymak onu rahatlatabilir. İlaçları doktorun önerdiği süre ve dozda kullanılmalıdır. Bu tedavi şekli ve süresi, ateşli romatizma ve bademcikler etrafında apse gelişmesi gibi komplikasyonların önlenmesi için mutlak gereklidir.
Tıbbi Tedavi:
Çocuğunuzda A Grubu Beta hemolitik streptokok iltihabi olduğu kesinleşirse, ağızdan ya da enjeksiyon seklinde verilebilen penisilin veya penisilin türevi antibiyotikler ile tedavi edilmesi gerekecektir. Ağızdan verilen antibiyotikler ile alerji ihtimali daha düşük olduğundan birçok doktor bu şekilde tedaviyi tercih etmektedir. Bu durumda çocuk 10 gün süreyle ilaçlarını almalıdır. Ağızdan alınan tedaviye 48 saat sonunda yanıt vermeyen bir klinik durum meydana gelmesi halinde kalçadan veya damardan tedavi seçenekleri gündeme gelecektir.
İlk tercih olarak kalçadan uygulanan penislin içerikli iğne tedavisi ise genellikle tek doz olarak yeterli olmaktadır. Ender olarak 2. veya 3. doz iğne gerekli olabilmektedir. İlk 9 gün içinde hastalık doğru tanınarak uygun tedavinin başlanması ateşli romatizma gelişmesine engel olacaktır.
Tek doz penisilin tedavisi alerji gelişme riskini barındırır iken uygulama sırasındaki ağrı yapıcı etkisi de bu tedaviden uzaklaşmalara sebep olabilmektedir. Ancak diğer tedavilere göre büyük üstünlüğü olan noktaları vardır. Vücut da bulunan iyi huylu mikroorganizmalara yani iyi huylu savunma florasına zarar vermemesi, romatizma gelişme riskini tamamen yok edebilmesi ayni zamanda bir ay süre ile koruma etkisinin sürebilmesi gibi çok kritik faydaları vardır. Bu sebeple tek doz penisilin tedavisi alt yapısı uygun merkezlerde yapılması tavsiye edilmektedir. İmkân varsa üstünlükleri dikkate alınarak tek doz penisilin tedavisinin öncelikle seçilmesi antibiyotik direncinin engellenmesi ve hastalarda iyi huylu bakteriler tarafından oluşturulan savunma sisteminin bozulmaması için önemli bir nokta olduğu vurgulanmaktadır. Acele ile yapılan yanlış veya eksik tedaviler hastaların ateşli romatizma geliştirmesine engel olamayacağı için yapılabilecek en büyük tıbbi hatalardan biri meydana gelecektir.
Doktora Ne Zaman Başvurulmalı?
Çocuğun boğazında streptokok iltihabinin belirtileri varsa, özellikle de evde veya okulda başka birisinin yakin zamanda streptokok iltihabi geçirdiğini biliyorsanız doktora başvurulmalıdır.
Ateş düştükten birkaç gün sonra tekrar yükselmeye başlaması, deri döküntüsü, kulak ağrısı, koyu veya kanlı burun akıntısı, öksürük ve balgam çıkartma, göğüs ağrısı, solunum güçlüğü ve aşırı halsizlik gelişmesi aileyi harekete geçirmelidir. Havale geçirme, eklemlerde sislik ve ağrılı kızarıklık, bulantı ve kusma, idrarda kan ve istemsiz hareketler ile ortaya çıkan bu gibi klinik durumlarda doktora tekrar başvurulmalıdır.
Hatırda tutulması gereken en önemli noktalardan biri de ileri yaş kalp kapağı kireçlenmelerinin en önemli sebeplerinden birisi de çocukluk yaş gurubunda geçirilen boğazdaki A Grubu Beta hemolitik streptokok iltihaplarının oluşturduğu romatizmal ateş durumu olduğu gerçeğidir. DOĞRU TANI DOĞRU TEDAVİ HAYAT KURTARIR…
Kış mevsiminde çocuklarda sık görülen hastalıklar! İçeriği Görüntüle
Saygılarımla
Doç. Dr. Kudret Çağlar
