Tıptaki ismi ile anemi… Yaş grubuna göre olması beklenen kan düzeyinin yani hemoglobin değerinin düşük olması… Hemoglobin, kandaki alyuvarlar olarak bilinen (kırmızı küreler) hücrelerin dokulara oksijen taşıyabilmelerini sağlayan, hem ve globülin olarak isimlendirilen kısımlardan oluşan bir moleküldür. Bu molekül demir içeren hem kısmı ve protein içeren globülin kısımların birleşmesi ile oluşur ve dokuların oksijenlenmesinde temel rol oynar.
Kansızlık ise çeşitli sebeplerin varlığı ile vücutta hemoglobin değerinin düşmesidir. Bu durum dokuların oksijenlenmesini bozarak sağlık sorunları yaratır. Süt çocuklarında huzursuzluk, davranış değişiklikleri, iştahsızlık, uykusuzluk veya normalin üzerinde uyuma gibi belirtiler görülürken daha büyük çocuklarda ve ergenlik döneminde yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi, baş ağrısı, çabuk yorulma ve nefes darlığı gibi yakınmalar ile ortaya çıkabilir.
Anemi söz konusu olduğunda çocuğun büyümesinde ve gelişmesinde duraklama görülebilir. Cilt rengi solar. Solukluk en çok göz kapaklarının içinde, ağız mukozasında, avuç içlerinde ve tırnak yataklarında görülebilir. Toprak yeme, kum yeme, buz yeme gibi garip iştah artışları görülebilir. İleri durumlarda zekâ geriliğine ve davranış bozukluğuna yol açtığına dair literatürde bilgiler mevcuttur. Erken tanı konup tedavi edilmesi durumunda tüm bu bulgular ve şikâyetler çözümlenebilmektedir.
Dikkat edilmesi gereken önemli bir husus, ailelere göre çocuklarının her zaman soluk olduğu endişesi ile sıklıkla yapılan kan testlerinin varlığıdır. Çevrenin veya duyumların oluşturduğu temelsiz endişeler ayni zamanda anneler arasındaki özelikle sosyal medya tabanlı diyalog ortamlarından kaynaklanan eksik izlenimler veya kötüyü düşünme alışkanlıklarının sonucunda meydana gelen panik ortamından ne yazık ki çocuklar zarar görmektedir.
Unutulmamalıdır ki yapılan her kan tahlilinin bir geçerlilik süresi vardır. Tetkikler, doktor istemi ve doktorun hikâye muayene ile oluşturduğu ön tanı varlığında başvurulan yöntemlerdir. Bilinçsizce yapılan tetkiklerin hastaya yük aileye masraf ve doktora da karışıklık yaratmaktan başka bir faydası yoktur.
HASTALIK YOK HASTA VAR. LABARATUVAR SONUÇLARI DEĞİL HASTA TEDAVİ EDİLİR… BU KARARI DA HEKİM VERİR…
Çocukluk çağında kansızlık nedenleri üç büyük grupta toplanıyor.
1. Alyuvarların ve hemoglobinin yetersiz yapımına bağlı kansızlıklar yani sorun kemik iliğindedir; demir eksikliği, B12 vitamin eksikliği, folik asit eksikliği, talasemi hastalıkları, lösemiler vb.
2. Alyuvarların aşırı yıkımına bağlı kansızlıklar; Privat kinaz eksikliği, sferositoz hastalığı, G6PD eksikliği, hemolitik anemiler vb.
Gut hastalığı ve beslenme: Sessiz düşmandan korunmanın yolu İçeriği Görüntüle
3. Kan kaybına bağlı kansızlıklar. Travma sonrası, adet kanamaları ile olan kanamalar, barsak kurtlarının varlığı vb.
Kansızlık çocuklarda çoğu zaman bu mekanizmalardan birisinin eksik veya bozuk olması sonucu oluşuyor olsa da bazı durumlarda birden fazla neden de bir arada görülebilir.
Basit anlatım ile ilk grup vücutta kan yapım fabrikası olan kemik iliğindeki herhangi bir sorun neticesinde üretimin azalmasıdır. İkinci grup ise kemik iliğinden üretim çok iyi ancak vücudun herhangi bir bölgesinde kan ürünlerinin yıkılması ile seyreden olgulardır. Son olarak üçüncü grup ise vücuttan dışarıya herhangi bir sebep ile kan kaybı vardır.
Çocuklarda saptanan solukluk kansızlık olabileceğini akla getirir. Her zamanki gibi en basit ve sık görülen durumlardan yola çıkılması önerilir. Çocukların hemen her yaş grubunda görülebilecek barsak kurtlarının kansızlık yapabilecek en sık sebeplerden biri olduğunu unutmamak gerekir. Bağırsaktaki vitamin, demir ve besin emilimini bozarak kaka ile kan kaybına sebebiyet verebilirler. Ayni zamanda ergenliğe girişte kız çocuklarındaki düzensiz adet kanamaları da kansızlığın sebeplerinden olabilir.
Bunun yanında sağlıksız beslenen abur cubur veya gazlı gıdalar alışkanlığı olan çocuklar da kansızlık sarmalına düşebilirler.
Diyetin en önemli olduğu yaş grupları 6 ay ile 2 yaş arası ve bir de ergenlik dönemidir. Büyümenin çok hızlı olduğu bu iki dönemde demirden fakir yiyeceklerle beslenilmesi sonucunda demir eksikliği anemisi meydana gelebilir. Ergenlik dönemindeki kızlarda adet kanamalarının düzensiz ve fazla olması da demir eksikliğine katkıda bulunan bir faktördür.
Kan yapımında önemli rol oynayan B 12 vitamini eksikliği daha çok vejetaryen diyetle beslenen kişilerde olurken folik asit eksikliği ise yeşil yapraklı sebzelerden fakir bir diyetle beslenen kişilerde ortaya çıkar. Ancak çocuklarda bu iki besinin eksikliğine bağlı anemiler, demir eksikliğine bağlı gelişenler kadar sık görülmezler.
Bazı ilaçların çocuklarda anemiye neden olabileceği de unutulmamalıdır. İlaçlar ya alyuvarların yıkımına katkıda bulunarak veya kemik iliğine doğrudan toksik etki göstererek alyuvar yapımını baskılamak suretiyle kansızlık meydana getirebilirler. Bazı ilaçların ise bazı besin maddelerinin ince bağırsaktan emilmesini engelleyerek kansızlık yaptığı bilinmektedir. Bu tür ilaçlar arasında epilepsi için kullanılan ilaçların bir kısmı sayılabilir. Kullanım alanı sınırlı olmasına rağmen aspirin de mide ve bağırsaklarda kanamaya neden olarak kansızlık meydana getirebilir. Bu tür kanamalar çoğu zaman mikroskobik düzeyde meydana gelmekte ve gözle görülmeyebilirler.
Kansızlığı saptanan hastanın öncelikle vücuttan bir kayıp olup olmadığına bakmak daha akıllıca olacaktır. Yani depodan bir kaçak olup olmadığına öncelikle bakılarak hareket edilmelidir. Aksi halde depoya istediğiniz kadar takviye yapın herhangi bir kaçak varsa bir fayda sağlamayacaktır.
Kansızlığa sebebiyet veren ve sıklıkla görülen durumları özetlersek
1. Demir Eksikliğine Bağlı Anemi
2. Vitamin B12 Eksikliğine Bağlı Anemi
3. Folik Asit Eksikliğine Bağlı Anemi
4. Akdeniz Anemisi (Talasemi)
5. G6PD enzim eksikliği hatalığı (Bakladan zehirlenme hastalığı)
Tüm bu başlıkları ve ender görülen hastalıkları ilerleyen günlerde sizler ile detayları ile paylaşacağım.
News
