0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Bahar geldi, doğada geçirilen zaman arttı ancak tehlikeler de artıyor! Kene ve pire gibi bilinen zararlılar dışında, çam tırtılı gibi canlılar da evcil hayvanları hedef alıyor. İstanbul’da yaşayan O.Y., köpeği Tinder’la doğada yaptığı keyifli yürüyüşün ardından büyük bir kâbusla karşılaştı. Çam tırtılının zehirli salgısıyla temas eden köpeği, hızla kötüleşti. Peki, çam tırtılı evcil hayvanlar için gerçekten büyük bir tehdit mi? Çam tırtılı, insanlar için de risk taşıyor mu? Uzmanlarla mercek altına aldık.

Bahar ayları, doğayla iç içe vakit geçirmeyi sevenler için en keyifli dönemlerden biri. Ancak baharın gelişiyle birlikte zararlılar da ortaya çıkmaya başladı. Çoğu kişi, yılın bu zamanları kene gibi canlılarla karşılaşmaktan endişe etse de aslında tehlikeler bununla sınırlı değil.

İstanbul’da yaşayan O.Y. ve eşi, birkaç hafta önce köpekleri Tinder ile birlikte doğada vakit geçirmek üzere Çekmeköy’de doğa içinde bir alana gitti. Ancak keyifli başlayan doğa yürüyüşü, bir anda kâbusa dönüştü.

Köpekleri Tinder normalden fazla salya akıtmaya ve halsizleşmeye başladı. “Hemen çeşmeye götürdüm, ağzını yıkadım. Su içirmeye çalıştım ama içmedi. Eve dönmeye karar verdik” diyen O.Y., “Yolda yürürken alışık olmadığımız bir şekilde sık sık durup oturmaya başladı. Ağzının çevresi kızardı ve şişlikler oluşmaya başladı. Soluğu en yakın veterinerde aldık. Veteriner alerjik bir durum olabileceğini söyleyip birkaç iğne yaptı. O an biraz rahatladık ama ertesi sabah işler daha da kötüye gitti” ifadelerini kullandı.

‘ELİMDE KIZARIKLIK, ŞİŞLİK VE KAŞINTI BAŞLADI’

“Tinder’ın şişlikleri boğazına kadar indi. Dahası, onun ağzını yıkadığım elimde kızarıklık, şişlik ve kaşıntı başladı” diyen O.Y., yaşadıklarını şu sözlerle anlattı:

Tinder’ın dili ve ağzının içi, sanki üzerine asit dökülmüş gibi eriyor, çürüyordu. Yemek yiyemez hale geldi. Birkaç gün boyunca sadece serumla beslendi. O noktada veteriner kesin tanıyı koydu: Çam tırtılı! Meğer o gün oynadığımız açık alanda, Tinder çam ağaçlarının altında bulunan ve zehirli salgılarıyla bilinen istilacı bir türle, çam tırtılıyla temas etmiş. Dili, yanakları ve ağzındaki birçok bölge büyük tehlikedeydi.

Her şey çok hızlı gelişti. Ne olduğunu bile anlayamadan durum kötüleşti. Tedavisi hâlâ devam ediyor. Ölü dokular alındı, şimdi yenilenme sürecini umutla izliyoruz. Tinder’ın eski sağlığına kavuşmasını sabırsızlıkla bekliyoruz. Bu yaşadıklarım bana bir şeyi çok net öğretti: Doğa muhteşem, ama bir o kadar da hassas. Yeşil alanların artmasını hepimiz isteriz ama çam tırtılı gibi istilacı ve tehlikeli türlerle mücadele için etkili ilaçlama şart.

ÇAM TIRTILININ EVCİL HAYVANLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ NELER?

Haberin Devamı

Veteriner Hekim Altuğ Özer, “Çam tırtılının üzerindeki tüylerde bulunan Thaumetopoein adlı toksin, özellikle köpekler ve kedilerde alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Çam tırtılındaki toksinler ya direkt temasla ya da uçuşarak kedi ve köpeklerimize temas ettiklerinde yoğun alerjik reaksiyonlar gözlemlenebilir. Bu reaksiyonlar arasında şişlik, kaşıntı, kızarıklık ve nefes darlığı yer alır. Temas sonrası, anafilaktik şok, nefes alamama ve kalp problemleri gibi daha ciddi sağlık sorunları da gelişebilir” dedi.

Çam tırtılının tüylerine direkt maruz kalan evcil hayvanların acilen veteriner hekime götürülmesi gerektiğinin altını çizen Altuğ Özer, “Bu durumlarda ilk olarak yoğun antihistaminik tedavilerine başlıyoruz. Aynı zamanda kortikosteroidler kullanarak iltihaplanmayı azaltıyoruz. Solunum ve kalp problemleri yaşanıyorsa, bu sorunları gidermek için uygun ilaçlar uyguluyoruz. Ayrıca hayvanın vücudundaki toksini atabilmek amacıyla serum tedavisi yapıyoruz” ifadelerini kullandı.

Daha önce görüşlerine başvurduğum Akdeniz Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Çetin, tırtılların artan sayıları ve şehirlerde yaygınlaşmalarıyla ilgili, “İklim değişikliği gerçeği ve zararlılarla mücadele hizmetleri gibi birçok husus, bu canlıların yayılım alanlarını genişletmesinde önemli rol oynadı” demiş, şu bilgilerin altını çizmişti:

“Tırtıllarla temas eden köpek ve kedilerde ağızda kızarıklıklar görülür. Hatta dilde şişkinlik ve ağrı meydana gelir. Bu durum geç kalınırsa ölümle bile sonuçlanabilir. Bu canlılar kış aylarını çam ağaçları üzerindeki pamuksu yuvalarda geçiriyor. Toprağa inip insanların yaşam alanlarına girdiklerinde, farkında olmadan bunlara temas edebiliyoruz. Özellikle de çocukların ilgisini çekiyorlar. Temas halinde kıllar hemen etrafa yayılıyor. Alerjik bünyeye sahip olanlar ve astımı bulunanlar kötü sonuçlarla karşılaşılıyor. Özetle tırtıllar hastanelik edebilir. Bu nedenle piknik alanları ve mesire yerlerinde üzerinde beyaz ağlar şeklinde çam kese böceği yuvaları olan çam ağaçlarından uzak durulmalı. Çam ağaçlarından toprağa girmeye hazırlanan tırtıllarla temas edilmemeli.”

TEK TEHLİKE ÇAM TIRTILI DEĞİL!

“Çam tırtılı dışında, bahar ve yaz aylarında pire, kene ve bit popülasyonu da önemli bir tehlike oluşturur” diyen Altuğ Özer, “Keneler, doğrudan ısırma yoluyla zararlı mikroorganizmalarını köpeğe, kedilere aktarabilirler. Bu mikroorganizmalar daha sonra hayvandan insana geçebilir, bu nedenle evcil hayvanlarımız için kene tasması kullanmak ve dış mekanlarda onların bu tür zararlılarla temasını en aza indirmek önemlidir” şeklinde konuştu.

Çam kese tırtıllarının ormanlık alanlara verdikleri zararın arttığı dönemlerde alınan bazı önlemler de var. Örneğin ‘mekanik savaş’ olarak adlandırılan mücadelede keseler ağaç üzerinden kesilip toplanıyor ve yakılıyor. Ya da yumurta koçanları toplanarak yok ediliyor. ‘Kimyasal savaş’ olarak adlandırılan durumda ise tırtıllar ilaçlama yapılarak yok ediliyor. Ancak uzmanlar en doğru olanın Orman Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen ‘biyolojik mücadele’ olduğunun altını çiziyor. Ülkemizin farklı bölgelerinde Orman Genel Müdürlüğü’ne ait laboratuvarlarda predatör-avcı böcek olarak bilinen ve çam kese tırtılıyla beslenen ve üç dört yıl yaşayabilen ‘Calosoma sycophanta’ isimli faydalı böcek türü üretilerek biyolojik mücadele amacıyla kullanılıyor. Böcekleri çam kese tırtılının zarar verdiği alanlara bırakıyorlar.

 ÇAM TIRTILI SADECE HAYVANLAR İÇİN DEĞİL, İNSANLAR İÇİN DE TEHDİT

Çam tırtılının sadece hayvanlar için değil, insanlar için de toksik bir tehdit olduğunun altını çizen Dermatoloji Uzmanı Doç. Dr. Aslı Tatlıparmak, “Çam tırtıllarının vücutlarında milyonlarca mikroskobik tüy bulunur. Bu tüyler temasla ya da rüzgârla havaya karışarak insan vücuduna ulaşabilir. Tırtılların savunma mekanizması olan bu tüyler toksik ve alerjik etkiler yaratır. Özellikle alerjik yatkınlığı olan bireylerde ya da çocuklarda çok daha ciddi reaksiyonlar görülebilir” dedi.

İnsanlarda görülebilecek belirtilere de değinen Doç. Dr. Aslı Tatlıparmak, “Ciltte temasla, yanma, kaşıntı, kızarıklık, kabarıklık, ürtiker oluşabilir. Solunum yollarında ise öksürük, nefes darlığı, hırıltı, bronş spazmı ve alerjik astım atağı görülebilir. Gözlerde kızarıklık, sulanma, kaşıntı ve yanma hissi ortaya çıkabilir” ifadelerini kullandı.

Dr. Tatlıparmak ayrıca bazı vakalarda belirtilerin saatlerce sürebildiğini ve tedavi edilmediği durumlarda ciltte iz kalabileceğini de belirtti.

NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

Çam tırtılı kadar tehlikeli bir diğer canlı ise keneler. Bahar aylarında doğaya çıkanların sıkça karşılaştığı bu parazitler, yalnızca ısırıklarıyla değil, taşıdıkları hastalıklarla da ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Doç. Dr. Aslı Tatlıparmak, kenelerle ilgili ise şu uyarılarda bulundu:

— Kene ısırığı çoğu zaman başlangıçta hissedilmez. Ancak keneler, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), Lyme hastalığı ve tularemi gibi bulaşıcı hastalıkların taşıyıcısı olabilir. Erken fark edilip müdahale edilmezse bu hastalıklar hayati tehlike yaratabilir.

— Ormanlık ve çamlık alanlarda yürüyüş yaparken hayvanlarınızı ve çocuklarınızı kontrol altında tutun. Uzun kollu giysiler ve açık renk kıyafetler tercih edin. Eve dönüşte vücudunuzu ve hayvanlarınızı detaylıca kontrol edin. Tırtılla veya keneyle temas durumunda hemen bir sağlık kuruluşuna başvurun.