Dev şirket yüzünden gökten demir yağıyor: 'Daha beter olacak' uyarısı geldi
Uzay artık sessiz bir boşluk değil; her gün gökyüzünden demir yağıyor. Elon Musk’ın SpaceX şirketine ait Starlink uyduları birer birer atmosfere düşerken, bilim insanları insanlık için ciddi bir tehlike çanının çaldığını söylüyor.
Elon Musk’ın SpaceX şirketine ait Starlink uyduları yörüngeden düşüyor, atmosfere karışan metal parçaları ise gezegenin dengesini tehdit ediyor. Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden ünlü bilim insanı Jonathon McDowell, “Her gün gökyüzünden demir yağıyor. Bu sadece başlangıç. Daha beter olacak,” diyerek insanlığı uyardı.
"STRATOSFER ZARAR GÖRÜRSE İŞİMİZ ZOR"
McDowell’a göre her gün bir ila iki Starlink uydusu atmosferde yanarak yok oluyor. Ancak yok olan yalnızca uydu değil; beraberinde alüminyum, lityum ve bakır gibi toksik metaller de atmosfere karışıyor. “Eğer stratosfer zarar görürse, ozon tabakası zayıflar. Bu da yeryüzüne ulaşan zararlı ultraviyole ışınlarının artmasına yol açar. Cilt kanseri, katarakt ve göz hasarları kaçınılmaz olur,” diyen astrofizikçi, geri dönüşü olmayan bir sürecin başladığını belirtti.
UYDU SAYILARI ÇOK DAHA ARTACAK
SpaceX’in şu anda 8 binden fazla uydusu yörüngede bulunuyor. Şirket bu yıl içinde 2 binden fazla yeni uydu daha fırlattı.ABD Federal Havacılık Dairesi (FAA), 2023’te Musk’ı uyarmış ve bu hızla devam edilirse 2035’e kadar ölümcül kazaların kaçınılmaz olacağını açıklamıştı. Rapora göre önümüzdeki yıllarda 28 bin parça tehlikeli enkazın atmosfere düşmesi bekleniyor.
ZİNCİRLEME UYDU ÇARPIŞMASI RİSKİ
McDowell, yörüngedeki nesne sayısının hızla artmasının Kessler sendromu denen zincirleme çarpışma riskini doğurduğunu söyledi. McDowel, "Planlanan 30 bin Starlink uydusunun sadece yüzde biri arızalansa, 300 dev uydu eder. Bu, düşük Dünya yörüngesini kaosa sürüklemeye yeter.” ifadelerini kullandı.
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’nden (NOAA) kimyager Daniel Murphy, uyduların yanarken atmosfere saldığı metallerin ozon tabakasını inceltebileceğini belirtti ve “Kimse bu uyduların stratosfer üzerindeki etkisini tam olarak hesaba katmıyor" dedi. Murphy, yapılan ölçümlerde metal bileşiklerinin sülfürik asit aerosollerine karışarak ozonun parçalanmasına yol açabileceğini söyledi.
AÇIKLAMALAR SERTLEŞTİ
Avrupa Uzay Ajansı’ndan mühendis Adam Mitchell, geleceğin stratejisinin “uzayda geri dönüşüm ve yeniden kullanım” üzerine kurulması gerektiğini vurgularken, ASD Eurospace yöneticisi Pierre Lionnet daha sert konuşarak “SpaceX 30 yıl sonra devasa bir çevre sorunun sorumlusu olacak.” dedi.