İran Cumhurbaşkanı: ABD'nin zenginleştirilmiş uranyumun tamamını teslim etme talebi 'kabul edilemez'

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan yaptığı açıklamada, ABD'nin Tahran'dan üç aylık yaptırım muafiyeti karşılığında tüm zenginleştirilmiş uranyumunu teslim etmesini talep ettiğini ve bu talebin "kabul edilemez" olduğunu vurguladı.

Pezeshkiyan, Tahran'a hareket etmeden önce New York'ta gazetecilere yaptığı açıklamada, ABD'nin "üç aylık yaptırım muafiyeti karşılığında tüm zenginleştirilmiş uranyumumuzu teslim etmemizi istediğini" ve "bunun hiçbir şekilde kabul edilemez olduğunu" vurguladı.

Yerel basına göre İran bugün erken saatlerde Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya'daki büyükelçilerini istişare için geri çağırdı. Üç ülke, Tahran'a yönelik BM yaptırımlarını yeniden yürürlüğe koymak için bir girişim başlattı.

İran devlet televizyonu, "üç Avrupa ülkesinin geçersiz kılınan BM Güvenlik Konseyi kararlarını yeniden yürürlüğe koyma yönündeki sorumsuz hamlesinin ardından, İran'ın Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık büyükelçileri istişare için Tahran'a çağrıldığını" bildirdi.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın İran'ın nükleer tesislerine yönelik denetimlerini yeniden başlatmasına rağmen, Güvenlik Konseyi'nin bu kararın ertelenmesine karşı oy kullanmasıyla, BM'nin İran'a yönelik yaptırımlarını yeniden uygulamaya koyması artık kaçınılmaz hale geldi.

Son bir girişim olarak, Konsey dün İran ile büyük güçler arasında 2015 yılında imzalanan anlaşmayı 18 Nisan 2026 tarihine kadar altı ay uzatmayı amaçlayan bir karar tasarısı üzerinde oylama yaptı. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak bilinen mevcut anlaşma, 18 Ekim'de sona eriyor. Ancak Çin ve Rusya tarafından sunulan karar taslağı, 15 Konsey üyesinden dokuzunun reddetmesi, sadece dördünün lehte oy kullanması ve ikisinin çekimser kalmasıyla reddedildi.

Birleşmiş Milletler'deki İngiliz temsilcisi Barbara Woodward, “İran'ın (nükleer) yayılmasını hedef alan Birleşmiş Milletler yaptırımları bu hafta sonunda yeniden uygulanmaya başlanacak” dedi.

Fransız Büyükelçi Jérôme Bonnafont ise yaptığı açıklamada, “Maalesef İran reddini sürdürdü (...) İran somut ve gerçekten spesifik hiçbir girişim sunmadı” dedi. Oylama sonucunda, Güvenlik Konseyi geçen hafta onayladığı Tahran'a yaptırımları yeniden uygulamaya koymak için “snapback mekanizmasını” harekete geçirmeye karar verdi. Yaptırımların bu gece GMT saat 00:00'da yürürlüğe girmesi bekleniyor.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Tahran'ın nükleer programı nedeniyle BM'nin yaptırımlarını yeniden uygulamaya koymasını “yasal olarak geçersiz” diye değerlendirdi. Güvenlik Konseyi'ne yaptığı açıklamada, “snapback mekanizmasının” devreye sokulmasının “yasal olarak geçersiz, siyasi olarak pervasız ve usul açısından hatalı” olduğunu söyledi. Arakçi, gazetecilere yaptığı açıklamada, “İran asla baskıya boyun eğmeyecek. Biz sadece saygıya karşılık veririz. Seçim açık: gerilim ya da diplomasi” dedi.

Rusya'nın Büyükelçi Yardımcısı Dmitry Polyanskiy, olanları “aldatma, yalanlar ve gülünç bir oyun” olarak nitelendirerek, “Bu diplomasi değil” dedi. Rusya'nın yaptırımların yeniden uygulanmasında bir anlam görmediğini vurgulayan Polyanskiy, Rusya'nın yaptırımları uygulamayacağına işaret etti.