Kabus hortladı! Geçen yıl onlarca kişi ölmüştü! Uzmanlardan hayat kurtaran uyarılar

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), Türkiye’de ilkbahar ve yaz aylarında kene ısırıklarıyla hızla yayıldığı biliniyor. Türkiye’de 2024'te onlarca kişinin ölümüyle sonuçlanan kene vakalarıyla ilgili uzmanlardan hayat kurtaran uyarılar geldi.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), Türkiye’de ilkbahar ve yaz aylarında kene ısırıklarıyla hızla yayıldığı biliniyor. Türkiye’de 2024'te onlarca kişinin ölümüyle sonuçlanan kene vakalarıyla ilgili uzmanlardan hayat kurtaran uyarılar geldi.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), keneler aracılığıyla bulaşan ve ölümcül sonuçlara yol açabilen viral bir enfeksiyon hastalığı olarak Türkiye’de her yıl özellikle ilkbahar ve yaz aylarında alarm verdi.

İlk kez 2002 yılında Tokat ve çevresinde tanımlanan hastalık, İç Anadolu, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde sıkça görüldü.

Uzmanlar, ani ateş, şiddetli baş ağrısı, kanamalar ve organ yetmezliği gibi belirtilerle ortaya çıkan bu hastalığa karşı erken teşhisin ve korunma önlemlerinin hayati önem taşıdığını vurguladı.

Bilimsel çalışmalar, hastalığın Türkiye’de 2002-2019 yılları arasında yaklaşık 10.800 vakaya yol açtığını ve 528 kişinin yaşamını yitirdiğini gösterdi.

Erzurum Sağlık İl Müdürlüğü uzmanları, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığının keneler veya hasta hayvanlarla temas yoluyla bulaşan, virüs kaynaklı, ateş ve kanamalarla seyreden bir hastalık olduğunu belirtti.

Türkiye’de ilk olarak 2002’de Tokat ve çevresinde görülen bu hastalığın, Erzurum’un da bulunduğu bölgede sık rastlandığı ifade edildi. Açıklamada, KKKA’nın özellikle ilkbahar ve yaz aylarında (Nisan-Ekim) kenelerin aktif olduğu dönemde yaygın olduğu vurgulandı. Bulaşma yolları şöyle sıralandı:

Kene ısırığı, hasta hayvanların kanı, eti, idrarı veya vücut sıvılarıyla temas ve hasta kişilerin kan, idrar, tükürük, kusmuk gibi vücut sıvılarıyla korunmasız temas. Sağlık çalışanlarının en yüksek risk grubunda olduğu belirtildi.

BELİRTİLER:

KKKA, kene ısırığından sonra 1-3 gün (en fazla 9 gün), hastalıklı sıvıya temas sonrası ise 5-6 gün (en fazla 13 gün) içinde başlar. Belirtiler arasında ani ateş, şiddetli baş ağrısı, kas-eklem ağrıları, halsizlik, iştahsızlık, bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal yer alır. İlerleyen aşamalarda burun, diş eti veya cilt altında kanamalar, idrar ve dışkıda kan, deride morarmalar, karaciğer ve böbrek yetmezliği görülebilir. Geç tanı durumunda ölüm riski artar. Hastalığa özel bir ilaç bulunmamakla birlikte, tedavi hastanın durumuna göre düzenlenir. Bu nedenle korunmaya öncelik verilmelidir.

KORUNMA YOLLARI:

-Piknik veya tarla gibi alanlara giderken uzun kollu kıyafet, pantolon ve çizme/tulum giyilmeli, pantolon paçaları çorap içine sokulmalı.

-Kene riski olan yerlerden dönüldüğünde kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dahil vücut kontrol edilmeli.

-Kene fark edilirse ezmeden, döndürmeden, cımbız veya eldivenle çıkarılmalı; çıkarılamıyorsa sağlık kuruluşuna başvurulmalı.

-Kene çıkarıldıktan sonra bölge antiseptikle (örneğin kolonya) temizlenmeli.

-Kenelerin üzerine sigara basmak, kolonya veya gaz yağı dökmek gibi yöntemlerden kaçınılmalıdır; bu, kenenin mikropları vücuda aktarmasına neden olabilir.

-Hayvanların kanı veya dokusuyla doğrudan temas edilmemeli.

-Kene teması sonrası 10 gün içinde ateş, kas ağrısı veya kanama gibi belirtiler ortaya çıkarsa, en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve kene teması mutlaka belirtilmeli.

BİLİMSEL VERİLER VE UZMAN GÖRÜŞLERİ

Uzmanlar; KKKA’nın Bunyaviridae ailesine bağlı Nairovirüs tarafından tetiklendiğini ve özellikle Hyalomma türü keneler aracılığıyla bulaştığını belirtti.

Hastalığın tedavisinde zamanlama kritik. Erken müdahale, yaşam kaybı oranını ciddi ölçüde düşürüyor. Tedavide sıvı-elektrolit dengesi ve kanama kontrolü ön planda. ABD’de Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nden (CDC) Dr. Lyle Petersen, KKKA’nın dünya genelinde 30’dan fazla ülkede endemik olduğunu ve özellikle tarım ve hayvancılıkla uğraşanlarda riskin yüksek oluyor. Virüs, dış ortamda dayanıksız olsa da, kene ısırığı veya enfekte hayvanlarla temas yoluyla hızla bulaştı.

KKKA, kene ısırığından 1-3 gün içinde belirtiler gösteriyor. Enfekte hayvan veya hasta kişilerin kan ve vücut sıvılarıyla temas durumunda ise bu süre 5-13 güne çıkabiliyor.

İngiltere’de London School of Hygiene & Tropical Medicine’den Prof. Dr. David Heymann, KKKA’nın ölüm oranının yüzde 5-30 arasında değiştiğini ve erken teşhisin bu oranı önemli ölçüde düşürdüğünü belirtti. Heymann, “Hastalığın özgün bir antiviral tedavisi yok. Destekleyici tedavi, hastanın hayatta kalma şansını artırıyor” dedi.

TOPLUMDA FARKINDALIK ARTMALI

Uzmanlar, özellikle Kurban Bayramı gibi hayvan temasının arttığı dönemlerde ek önlemler alınması gerektiğini vurguladı.

KKKA, doğru önlemlerle önlenebilir bir hastalık. Ancak belirtilerin hafife alınması, genç yaşta bile trajik sonuçlara yol açabiliyor.

Uzmanlar, kene ısırığı veya riskli temas sonrası belirtileri izlemenin ve zaman kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurmanın önemini bir kez daha hatırlattı.